Görünmeyen tehlikelere karşı uzmanlar uyarıyor! Hasan Kalyoncu Üniversitesi (HKÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi tarafından; “Sağlık Bakımında Görünmeyen Tehlike” konulu, insan sağlını tehdit eden tıbbi atıklara karşı  çevrimiçi seminer düzenlendi. Konunun uzmanları, sağlığı tehdit eden tıbbi atıklara karşı önemli uyarılarda bulundu. Video konferans yöntemiyle yapılan semineri moderatör olarak Prof. Dr. Ayla Yava yönetti. Oturum Başkanı Prof. Dr. Nermin Olgun, konuşma ve sunumları ise Dr. Öğr. Üyesi Aynur Koyuncu ve Doç. Dr. Selda Aslan yaptı. “HASTANE ATIKLARI GÜNÜMÜZDE EN BÜYÜK SORUNLARDAN BİRİSİDİR” Cerrahi çevre kirliliği konularında önemli açıklamalar yapan Dr. Öğr. Üyesi Aynur Koyuncu tıbbı atıklara karşı çeşitli uyarılarda bulunurken şu açıklamaları yaptı: “Hastane atıkları günümüzde en büyük sorunlardan birisidir. Atıkları yok etmek için yapılan en büyük sorunlardan birisi gömülerek yok edilmeye çalışmasıdır. Atıkların gömülmesi durumunda çıkan sıvılar yer altı sularına karışarak insan ve çevre sağlığını tehdit etmektedir. Bu atıkların yakılması ile ise ortaya cıva, metan gazı gibi çeşitli zehirli gazlar ortaya çıkarak havayı zehirleyebilmekte ve insan sağlığına son derece zarar vermektedir.” TEKNOLOJİ TIBBİ ATIKLARI YOK ETMEKTE YETERLİ Mİ? Tıbbi atıkların yok edilmesinde teknolojiye de değinen Koyuncu: “Günümüzde teknoloji ile tıbbi atıkları yok etme konusunda çok ciddi adımlar atılmıştır. Ancak teknoloji her ne kadar gelişmiş olsa da tıbbi atık yok etmekte tam ve net olarak bir çözüm bulunamamıştır. Tıbbi atıkların başta gelen sorunlarından birisi olarak ise cerrahi atıklar, ciddi tehlike arz etmektedir. Bu cerrahi atıklar arasında kan ve çeşitli doku atıkları yok etmede birçok sorunla karşı karşıyayız. Tıbbi atıkları sınıflandıracak olursak Afrika da yapılan bir araştırmaya göre bu atıkların; %60.74’ünü genel atıklar oluştururken, %30.32’sini tıbbi atıklar, %8.94’ünü ise kesici ve delici atıklar oluşturmaktadır. Ameliyathane atıkların büyük bir kısmını tek kullanımlık plastik atıklardan olduğu tespit edilmiştir. Bu plastik atıkların ise başını ise lateks maddeler oluşturmaktadır. Lateks sağlık çalışanlarının olmazsa olmazıdır. Sağlık çalışanlarını bir çok tehditten koruyan önemli bir maddedir. Ancak lateks ve PVC gibi maddeler ise tehlikeli alerjik durumlar oluşturabiliyor. Bir çok kişide bu maddelere karşı alerji görülmüştür. Bu nedenle sağlığa zararlı bir yönü de bulunmaktadır ve kullanımına dikkat edilmelidir. Plastik içerikli atıklar sadece insan sağlığını değil, çevre kirliliğinden asit yağmurlarına ve kuraklığa kadar tüm ekolojik sistemi tehdit etmektedir. TIBBİ ATIKLARA KARŞI ÖNLEM ALMAK MÜMKÜN MÜ? Koyuncu: “Çevrenin kirletici maddelerinin arındırılması ve insan maruziyetinin azaltılması için çözümler bulmak zorundayız ve bu konuda çeşitli önlemler almakta mümkündür. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tıbbi atık yönetim hiyerarşisine göre atıklardan kurtulma yöntemleri sırasıyla: Önleme, azaltma, yeniden kullanma, iyileştirme, tamir etme ve son olarak ise elden çıkarmak ile mümkündür. DSÖ’nün bu hiyerarşisine uyarak her ülke mutlaka bu tıbbı atıklardan kurtulmalıdır” dedi. “ATIK İLE SIK TEMAS EDEN GRUPLAR TEDBİRİ ELDEN BIRAKMAMALI” Çevrimiçi olarak düzenlenen seminerin bir diğer konuşmacısı Doç. Dr. Selda Aslan, büyük ve küçük miktarda atık üreten tesisler ve çözümleri hakkında açıklamalarda bulundu. Aslan: “Atık yönetiminde temel ilke; tıbbi tehlikeli ve evsel atıkların kaynağında oluşumunu ve miktarını en aza indirerek uygun şekilde ayrıştırmalarını sağlamaktadır. Atıkların %85’i evsel nitelikli atıklar, %10’u patolojik, enfekte, kesici ve delici atıklar, %5’i ise kimyasal ve radyoaktif atıklardan oluşmaktadır. Bu atıkların zararlarının yanında atıklarla temasta olan ve büyük risk altında olan çeşitli gruplar bulunmaktadır. Hastane atıkları ile en çok temas eden kişileri sıralayacak olursak; çamaşırhane çalışanları, temizlik çalışanları, atıkları bertaraf eden işçiler, çöp karıştırıcılar/sokak toplayıcılarıdır. Bu gruptan sonra en çok sırasıyla hasta ziyaretçileri, hastanedeki diğer hastalar, diğer hastane personeli, hasta bakıcılar, hemşireler ve hekimlerdir. Atık ile sık temas eden gruplar tedbiri elden bırakmamalı ve son derece dikkatli olmalıdır” dedi. Öğrenciler başta olmak üzere konferansa yoğun ilgi gösteren katılımcılar, çevrimiçi olarak konferansın her aşamasını dikkat ile takip ederek çeşitli sorular ile konferansa dahil oldu. Seminer soru cevap kısmi ile ise son buldu.